Επιστήμη

Όταν ο Πλάτωνας συναντάει την σύγχρονη επιστήμη


Η Αλήθεια για τον Πλάτωνα όπως περιγράφεται μέσα από του διαλόγους του στο περί Ψυχής, είναι η διαδικασία ενθύμησης της γνώσης των ιδεών που έχει γίνει αντιληπτή από την ψυχή πριν ενσωματωθεί στον άνθρωπο. Στον Πλατωνικό Τίμαιο η ψυχή περιγράφεται σαν ένα δημιούργημα ενός μείγματος με μαθηματικές αναλογίες, η οποία εμπεριέχεται μέσα στους αστέρες που θεωρούνται θεότητες. Ο Δημιουργός σύμφωνα με τον μονόλογο του Κριτία όταν δημιουργούσε την ψυχή εισήγαγε μέσα σε αυτήν την νόηση. Ο Πλάτωνας στην Πολιτεία (375π.χ) παρουσιάζει αλληγορικά το σπήλαιο σαν ένα χώρο που αποτελείται από δεσμώτες που προσλαμβάνουν τις σκιές που συμβολίζουν τις προσλαμβάνουσες εικόνες των αισθήσεων που γίνονται αντιληπτές μέσω φυλάκων που κρατούνε αντικείμενα. Αυτά τα αντικείμενα προβάλλονται από τον φωτισμό μιας φωτιάς που βρίσκεται πίσω από τους φύλακες. Η φωτιά συμβολίζει το λευκό φως μέσω του οποίου προσλαμβάνουμε όλες τις εικόνες για να σχηματίσουμε την αντίληψη της πραγματικότητας μέσα στην συνείδηση μας. Η λειτουργία της ανάμνησης για των Πλάτωνα είναι η οδός προς την αλήθεια και την έξοδο από το σπήλαιο στο οποίο προβάλλονται οι σκιές των αντικειμένων.

Μια προσπάθεια «ενθύμησης» μέσα από τα επιστημονικά δεδομένα

Η επιστήμη σήμερα επίσης προσπαθεί να ανασυνθέσει χρονικά τα γεγονότα για να βρει την κοσμολογική αρχή του σύμπαντος, μπαίνοντας σεμια διαδικασία να «θυμηθεί» την αρχή για να δομήσει την παρούσα πραγματικότητα. Σήμερα γνωρίζουμε από έρευνες ότι τα αστέρια συνθέτονται από συστατικά που σχεδόν αποτελούν το σύνολο όλα τα στοιχεία του ανθρώπινου σώματος όπως άνθρακα, οξυγόνο, υδρογόνο και άζωτο. Σύμφωνα με τις έρευνες της NΑSA τα δομικά στοιχεία που συνθέτουν τα δομικά στοιχεία της ζωής εμπεριέχονται μέσα στο φως των αστεριών. Το RNA που δομήθηκε πριν δισεκατομμύρια χρόνια, δομήθηκε από τέσσερα νουκλεοτίδια που ενείχαν τις νουκλεοβάσεις (γουανίνη κυτοσίνη θυμίνη ουρακίλη). Οι εξελικτικοί βιολόγοι έχουν διαπιστώσει πως οι ευκαρυωτικοί οργανισμοί, αποτελούν την εξέλιξη των προκαρυωτικών είναι οι πρώτες μορφές ζωής. Σύμφωνα με τις βιοχημικές έρευνες έχουν βρεθεί ενώσεις RNA πάνω σε ηφαιστειακά πετρώματα που είναι ικανές προς εξέλιξη. Αυτή η διαδικασία μπορεί να λάβει χώρα στον Άρη ή στην Γη. Αυτή η ικανότητα είναι μια πρώιμη μορφή νοημοσύνης-νόησης.

Σύμφωνα με τις έρευνες την NASA οι μετεωρίτες θεωρούνται οι φορείς των δομικών στοιχείων που δημιούργησαν τις βάσεις της ζωής στην γη. Αυτές οι πρώιμες μορφές άρχισαν να αναπαράγονται μέσω της δυαδικής σχάσης οπού αργότερα διαμορφώθηκαν σε θαλάσσια είδη, ερπετά, πτηνά και θηλαστικά από τα οποία τα ανθρωποειδή έχουν προσλάβει στοιχεία μέσα στην ιστορία της συνεχούς εξέλιξης τους. Μαζί με αυτήν την διαμόρφωση φυσικά διαμορφώνονταν και η νόηση του ανθρώπου μαζί με το γενετικό του υλικό που περιείχε μια μνήμη, ώστε να μπορεί να προσαρμόζεται ο οργανισμός σε νέες περιβαλλοντικές προκλήσεις.Μέσα από το γενετικό υλικό έχει διαπιστωθεί πως μεταφέρονται χημικά σημάδια που προέρχονται από φοβίες που εγγράφονται, για να μεταφερθούν στις επόμενες γενεές. Αυτές οι πληροφορίες ανακαλούνται κατά την στιγμή των αισθητηριακών ερεθισμάτων όπως ήχων, οσμών και εικόνων.

Η επεισοδιακή μνήμη που αφορά ένα μέρος της μνήμης που αποθηκεύονται οι προσωπικές εμπειρίες που ανακαλούν το που και το πότε. Σύμφωνα με την μακρά εξελικτική πορεία ο άνθρωπος έχει διαπιστωθεί ότι μπορεί να μοιράζεται πρώτο –επεισοδιακά στάδια της μνήμης μαζί με άλλα είδη όπως τα ερπετά, τα ψάρια και τα πτηνά καθώς υπάρχουν και σε εκείνα εγκεφαλικές περιοχές ανάλογες με του ανθρώπου.Ο Ιππόκαμπος είναι μια κύρια περιοχή που σχετίζεται με την μνήμη. Έπειτα από την πρόσληψη πληροφοριών από το εξωτερικό περιβάλλον από τους αισθητηριακούς υποδοχείς, αυτές οι πληροφορίες φτάνουν σε πρωίμες περιοχές του νεοφλοιού. Αυτές οι πληροφορίες υπόκεινται σε μια επεξεργασία από αυξημένα επίπεδα αφαίρεσης και πολυπλοκότητας σχηματίζοντας πολυτροπικές αναπαραστάσεις. Οι έρευνες που έχουν γίνει σε θηλαστικά –τρωκτικά δείχνουν τον σπουδαίο ρόλο που διαδραματίζει η περιοχή του ιππόκαμπου στις συσχετίσεις μεταξύ αντικειμένων και χώρου.

Έρευνες έχουν δείξει επίσης την σύνδεση της οπτικής αναπαράστασης και της ζωντανής αίσθησης αυτών που μπορούν να δώσουν πρόσβαση σε μακροχρόνιες καταστάσεις που είναι καταχωρημένες στην μνήμη. Οι επιστήμονες έχουν μελετήσει την επίδραση ορισμένων καταστάσεων , εντοπίζοντας τους βιολογικούς παράγοντες που συμβάλουν στην τροποποίηση της συνείδησης, αλλά δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στις διαστάσεις της συνείδησης καθώς αυτή δεν μπορεί να αναπαρασταθεί υλικά. Θα μπορούσε άραγε ο άνθρωπος κάτω υπό κάποιες συνθήκες να έχει ανακαλέσει περιοδικές μνήμες που υπάρχουν από την στιγμή της διαμόρφωσης του γενετικού υλικού και να τις έχει καταγράψει σε μύθους;

Οι Βαβυλώνιοι που μετέφεραν την μυθολογία τους στους Φοίνικες και αυτοί στην Ελλάδα έκαναν σωστές εκτιμήσεις πως ο πρόγονος του ανθρώπου προήλθε από τα αστέρια. Kατά τα τελευταία στάδια της υλικής αποσύνθεσης έπειτα από τον θάνατο, παράγεται ήλιο μετά από ραδιενεργές διασπάσεις με την σύνδεση του ουράνιου και του θορίου. To ήλιο και το υδρογόνο είναι τα μοναδικά υδρογόνα που ξεφεύγουν από την ατμόσφαιρα της γης, όντας τα ελαφρύτερα στοιχεία του σύμπαντος. Τα αστέρια εμπεριέχουν κυρίως υδρογόνο και ήλιο πράγμα που σημαίνει τα άτομα που συνθέτουν αυτές τις ουσίες μπορεί να προκαλέσουν νέους σχηματισμούς αστεριών μέσα στο γαλαξιακό σύστημα κατά την «έξοδο» τους από την γη. Έτσι αυτά τα άτομα που είναι η ψυχή από την οποία συστάθηκε ο άνθρωπος «επιστρέφουν» εκεί από όπου προήλθαν.

Επαναφορά στην Πλατωνική σκέψη και το επιστέγασμα

O Πλάτωνας θεωρεί πως ο Δημιουργός έθεσε τον νου στην ψυχή η οποία γνώρισε τις ιδέες, αλλά δεν αποδίδει στον ίδιο τον Δημιουργό νόηση. Πράγματι ο άνθρωπος έχει σχηματίσει μια ιδέα μιμητική για το τι είναι το άστρο, αλλά δεν γνωρίζει την ιδέα αυτή χωρίς την παράσταση που έχει σχηματίσει από τα αισθητηριακά όργανα. Κατά την περίοδο που υπήρχε σαν ψυχή στα αστέρια είχε γνωρίσει κάτι που οι αισθήσεις δεν μπορούν να αποδώσουν. Η νόηση έχει συλλάβει την ιδέα μέσω της ανάκλησης των γνώσεων της ψυχής. Η νόηση είναι μια λειτουργία των έμβιων οργανισμών, αλλά δεν είναι κάτι που αφορά όλο το σύμπαν, αλλά έναμέσο που κατέχει και ο άνθρωπος ώστε να κατανοήσει το σύμπαν. Ο Πλάτωνας είπε ότι η έδρα της γνώσης είναι στην ψυχή που την χώρισε σε τρία μέρη, όταν έλαβε την μορφή της μέσα στο υλικό σώμα του ανθρώπου.

Τα περισσότερα βακτήρια βρίσκονται στο στομάχι μας οπού εκεί αντανακλούν τα συναισθήματα της πείνας, του φόβου, της οργής και της στεναχώριας. Η περιοχή του πεπτικού συστήματος θεωρείται ως ο δεύτερος εγκέφαλος του ανθρώπινου οργανισμού οπού βρίσκεται σε σύνδεση με το μυαλό. Κατά την διάρκεια ενός παθιασμένου ενθουσιασμού αισθανόμαστε τους χτύπους της καρδιά μας να ανεβαίνουν. H ψυχή λοιπόν που ξεκίνησε το ταξίδι της από τα αστέρια και ενσαρκώθηκε μέσα στον άνθρωπο, επιβεβαιώνεται ότι αποτελείται από τρία μέρη όπως δίδαξε ο Πλάτωνας. Η νόηση και η μνήμη είναι κάτι που υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους ανεξαιρέτως καταγωγής, χρώματος, γένους και φυλής όπως και η προέλευση τους. Σήμερα γνωρίζουμε ότι το ανθρώπινο γένος ξεκίνησε από την σημερινή Ήπειρο της Αφρικής για να μεταναστεύσει σε όλο τον κόσμο. Από τους Σαμάνους της Αφρικής, της Ασίας μέχρι τον Πλάτωνα διερευνήθηκε η ανθρώπινη συνείδηση μέσω μυστηρίων, με την διαφορά πως ποικίλαν οι περιβαλλοντικές συνθήκες.

Σαφώς η Αριστοτελική σκέψη που έδωσε βάση στην εμπειρία της παρατήρησης της φύσης «προσγείωσε» την Πλατωνική σκέψη που ήταν αλληγορική. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη λοιπόν μπορεί κανείς να αντλήσει δεδομένα που έχουν προκύψει από την επιστήμη, για να συνθέσει κάτι. Μπορεί οι επιστήμες να μελετάνε επί μέρους πράγματα αλλά η φιλοσοφία σύμφωνα με εκείνον είναι η εφαρμογή γνώσης στην φύση για την διερεύνηση της. Έτσι θα ήταν γόνιμο να γίνεται συμπόρευση της φιλοσοφίας σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, ειδάλλως η φιλοσοφία θα παραμείνει «κατεψυγμένη» σε ένα χρονοντούλαπο της ιστορίας. Ο Πλάτωνας είχε αναγνώσει τον Πυθαγόρα και τους φυσικούς φιλόσοφους για να συνθέσει την φιλοσοφία του. Γιατί να μην ακολουθείται από τους σύγχρονους ανθρώπους το ίδιο;

Ο Πλάτωνας για να πραγματώσει το Δελφικό γνώθι σε αυτόν «αποσυνδέθηκε» από τον εαυτό του, παρατηρώντας από απόσταση τον τρόπο που δομείται αυτός ο εαυτός. Αυτός ο μεγάλος μύστης παρέδωσε στην ανθρωπότητα κάτι πολύτιμο που δεν πρέπει να κρατείται κλειδωμένο. Παρόμοια και ο Πλωτίνος  αποστασιοποιήθηκε από το εγώ του, προκειμένου να συλλάβει την Πλατωνική διδασκαλία. Μπορούμε να αφήσουμε λίγο στην άκρη αυτά που δομούν το εγώ μας; Μπορούμε να κάνουμε πέρα της πεποιθήσεις μας, τα φιλοσοφικά συστήματα που μετατρέπουμε σε πίστη, την ιδεολογία μας, τις προσδοκίες μας και να «αδειάσουμε» για λίγο; O Φίλων της Αλεξάνδρειας έλεγε πως μπορούμε να ανακαλύψουμε τον Θεό μόνο αν συνειδητοποιήσουμε την κενότητα μας. Μόνο όταν αδειάσουμε το δοχείο από τις πληροφορίες που το γεμίζουμε συνεχώς. Προσωπικά θα έλεγα πως δεν γνωρίζω τίποτα, καθώς καθημερινά πέφτω στην λήθη των στρεβλών εντυπώσεων που με απομακρύνουν από την αλήθεια.

Έγραψε ο Δημήτριος Παππάς, Κοινωνιολόγος – Συγγραφέας

Bιβλιογραφία

Πλάτωνας – Τίμαιος
Πλάτωνας – Φαίδων
Πλάτωνας – Πολιτεία

Δημοσιευμένα αποτελέσματα έρευνας στην ιστοσελίδα της NASA

https://www.nasa.gov/press-release/goddard/2019/sugars-in-meteorites/

Δημοσιευμένες έρευνεςστο διαδίκτυο απο το Εθνικό Κέντρο Βιοτεχνολογικών πληροφοριών (Η.Π.Α)

The evolution of episodic memory -Timothy A. Allen & Nobert J Fortin

The evolution of episodic memory -PubMed (nih.gov)

Vividness of Visual Imagery and Incidental Recall of Verbal Cues, When Phenomenological

Availability Reflects long Term Memory Accessibility -Amedeo D’ Angiulli Matthew Runge Andrew Faulkner Jila Zakizadeh Aldrich Chan Selvana Mocros

Vividness of Visual Imagery and Incidental Recall of Verbal Cues, When Phenomenological Availability ReflectsLong-Term Memory Accessibility -PMC (nih.gov)

The gut brain axis : Interactions between enteric microbiota , central and enteric nervous systems / Marillia Caraboti  Annunziata Scirocco Maria Antonieta Maselli Carola Severi

The gut-brain axis: interactions between enteric microbiota, central and enteric nervous systems -PMC (nih.gov)

Εικόνα: depositphotos

Διαβάστε επίσης


To Top