Στη ζωή μας συναναστρεφόμαστε με άλλους ανθρώπους που έχουν πλούσια ενσυναίσθηση, αλλά και άτομα που υποκρίνονται ότι ενδιαφέρονται, ως ψυχολογική τακτική χειραγώγησης. Τους χειριστικούς ανθρώπους τους συναντάμε παντού στη δουλειά, στις φιλίες, στις σχέσεις.
Όταν έχουν πέτυχει αυτό που επιδιώκουν, τότε η «μάσκα» πέφτει, βγάζοντας προς τα έξω τον πραγματικό, αδίστακτο εαυτό τους.
Στην πορεία της αλληλεπίδρασης, ωστόσο, με έναν άνθρωπο χειριστικό, υπάρχουν κάποια προειδοποιητικά «σημάδια»:
1) Είναι εξαιρετικά καλοί ακροατές, καθώς θέλουν να μάθουν όλες τις λεπτομέρειες της ζωής του στόχου τους. Και αυτό, διότι θα χρειαστούν τις αδυναμίες του ανθρώπου αυτού, προκειμένου, αργότερα, να τις χρησιμοποιήσουν εναντίον του.
2) Η ενεργητική ακρόαση συνοδεύεται από υποκριτική ενσυναίσθηση και τρυφερότητα. Τα λόγια δεν ανταποκρίνονται στην πράξη. Δίνουν υποσχέσεις δίχως αντίκρισμα… με μόνιμη δικαιολογία το «blame game». Στην περίπτωση που κρατήσουν τον λόγο τους, το μόνο σίγουρο είναι ότι έχουν κάποιο προσωπικό όφελος. Δεν θα αναλάβουν πότε την ευθύνη των πράξεών τους, ακόμα και αν πρέπει να ενοχοποιήσουν κάποιον άλλον. Διότι η αποδοχή ευθύνης, θα χαλάσει την εικόνα τους.
3) Η συμπεριφορά τους γίνεται άκρως ελεγκτική.
4) Δεν σέβονται τα όρια των άλλων.
5) Είναι αδίστακτοι και ανήθικοι, προκειμένου να φτάσουν στον στόχο τους. Δεν νοιάζονται για τον ψυχικό πόνο που θα προκαλέσουν
6) Οι επιδέξιες υποκριτικές τους ικανότητες είναι άριστες, καθώς θα συμπεριφερθούν όπως ακριβώς θέλει ο άλλος, προκειμένου να γίνουν αρεστοί. Η κολακεία είναι συχνή τακτική χειριστικής συμπεριφοράς, προκειμένου να παραπλανήσουν τον στόχο τους, τον οποίο θέλουν να εκμεταλλευτούν.
7) Η συμπεριφορά τους θυμίζει «σκωτσέζικο ντους»: Εναλλαγή συναισθήματος και αποστασιοποίησης, τη μια αγαπούν έντονα, την άλλη απειλούν με εγκατάλειψη. Η πραγματική αγάπη είναι ανιδιοτελής και οι χειριστικοί άνθρωποι προσφέρουν με αντάλλαγμα. Δημιουργούν προσδοκίες ότι πρέπει το θύμα τους να τους ανταποδώσει με το πρόσχημα της αμοιβαιότητας και απώτερο κίνητρο την εκμετάλλευση.
8) Όταν δεν έχουν την εξουσία, τότε παίζουν με τις ενοχές και με τη θυματοποίηση, χωρίς να έχουν υποστεί κάποια αδικία. Η προσπάθεια συμφιλίωσης θα καταλήξει ως έν συμφέρον γι’ αυτούς «deal».
9) Οι χειριστικές συμπεριφορές καταλήγουν σε τοξικές σχέσεις. Πόρτες που δεν κλείνουν οριστικά και προβληματικές, χαοτικές καταστάσεις.
10) Ιδιαίτερα «ιντριγκαδόροι», θα δημιουργήσουν αντιπαλότητες στους γύρω τους, προκειμένου να μπορούν να τους ελέγχουν, καθώς όποιος προσφέρει τα πιο πολλά… κερδίζει!
11) Όταν αποκτήσουν το πάνω χέρι στο παιχνίδι εξουσίας, ξεκινούν οι απότομες «εκρήξεις» και ακολουθούν οι επιθετικές συμπεριφορές.
12) Η παθητική επιθετικότητα, κεκαλυμμένη με το αρνητικό χιούμορ και τις προσβολές, έχει κίνητρο και στόχο να νιώσει το θύμα κατώτερο.
Ποιος μπορεί να πέσει θύμα ενός «ενεργειακού βαμπίρ», όπως είναι ο άνθρωπος με τη χειριστική συμπεριφορά; Μα, φυσικά οι συναισθηματικά ευάλωτοι με πλούσια ενσυναίσθηση, που βρίσκουν νόημα μέσα από την προσφορά.
Δυστυχώς, όταν το θύμα ανακαλύψει ότι το ενδιαφέρον ήταν παραπλάνηση, συνήθως είναι αργά, διότι έχει ήδη υποστεί συναισθηματική κακοποίηση. Συνεπώς, ακούστε το ένστικτό σας, αποδεχτείτε την πραγματικότητα, βάζοντας στην άκρη την γνωστική ασυμφωνία. Πάνω απ’ όλα, παρατηρήστε το ιστορικό συμπεριφοράς του χειριστικού ανθρώπου απέναντι σε εκείνους που δεν έχει πλέον ανάγκη.
Η προσωπική εξέλιξη δεν έρχεται μέσα από το ρόλο του θύματος ούτε του θύτη. Όσο για το μέλλον του θύτη, η επιφανειακή ανέλιξη φτάνει στο τέλος της, όταν και ο ίδιος κάποια στιγμή πέσει θύμα ενός πιο επιδέξιου χειριστικού ανθρώπου.
Διότι η ζωή έχει την τάση να επιστρέφει συμπεριφορές…
Έλσα Μπάρδα – Κλινικός Ψυχολόγος – Αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς
Διαβάστε επίσης
