Σκέψεις - Απόψεις

Φόβος, ο εσωτερικός κριτής που μπορούμε να σωπάσουμε


Ακούτε μια φωνή μέσα στο κεφάλι σας να λέει: «Δεν είσαι αρκετά καλός. Θα αποτύχεις. Γιατί προσπαθείς»; Οι περισσότεροι από εμάς διαθέτουμε έναν εσωτερικό κριτή, που επαναλαμβάνει και μεγεθύνει τους φόβους και τις αμφιβολίες μας. Τι μπορούμε να κάνουμε για να τον σταματήσουμε;

Μερικές φορές, αφήνουμε τους φόβους να κυριαρχούν, στην προσπάθεια προστασίας του εαυτού μας από δυσάρεστα συναισθήματα και εμπειρίες. Αλλά τελικά δεν χρειάζεται να εγκλωβιστούμε σ’ αυτούς, καθώς έχουμε την δύναμη να τους ξεπεράσουμε.

Ο φόβος έχει ένα σκοπό

Το συναίσθημα του φόβου θέλει να μας παρέχει πρωταρχικά ασφάλεια. Ωστόσο, μερικές φορές δεν είναι απαραίτητο να είμαστε ασφαλείς. Υπάρχουν στιγμές που υπερεκτιμάμε τον κίνδυνο, ενώ παράλληλα υποτιμάμε τις αντοχές μας. Ο φόβος μεγαλώνει όταν επικεντρωνόμαστε στα αρνητικά στοιχεία. Η υπερβολική σκέψη, ο μηρυκασμός για όλα τα πιθανά κακά αποτελέσματα, τα προβλήματα ή τον πόνο που μπορεί να προκύψουν, αυξάνουν τους φόβους και τα άγχη μας.

Κάποιες φορές μάλιστα, ο φόβος λειτουργεί και ως μια αφορμή για να μείνουμε πίσω. Διατηρεί μέσα μας την σκέψη «Ας πράξουμε εκ του ασφαλούς», μας κρατά μακριά από τις ριψοκίνδυνες επιλογές και από πράγματα που θα θέλαμε να κάνουμε. Παραμένουμε σε σχέσεις και επαγγέλματα, τα οποία δεν μας ταιριάζουν πια. Ο φόβος προσπαθεί να μας γλιτώσει από την πιθανή «γελοιοποίηση», την ντροπή, την μοναξιά, την θλίψη.

Τι φοβόμαστε;

Μερικοί από τους πιο συνηθισμένους φόβους είναι οι εξής:

  • Φόβος αποτυχίας
  • Φόβος αλλαγής
  • Φόβος επώδυνων συναισθημάτων
  • Φόβος εγκατάλειψης ή απόρριψης

Η υπέρβαση των φόβων

Η απαλλαγή από τους φόβους είναι μια δυναμική διαδικασία, η οποία ξεκινά με την συνειδητοποίησή τους και περιλαμβάνει την προθυμία για αλλαγή των σκέψεων και των συμπεριφορών. Οι παρακάτω κατευθύνσεις μπορούν να σας βοηθήσουν στην προσπάθεια υπέρβασης των φόβων σας:

1. Η συνειδητοποίηση είναι πάντα το πιο σημαντικό μέρος της αλλαγής, χωρίς αυτή, η διαδικασία δεν μπορεί να ξεκινήσει.

2. Αντιληφθείτε με ποιον τρόπο ο φόβος σας κρατάει πίσω. Τι σας κινητοποιεί να τον ξεπεράσετε; Πως θα καλυτερέψει η ζωή σας αν δεν υπάρχει;

3. Ποιες πεποιθήσεις κρύβουν οι φόβοι; Για παράδειγμα, αν πιστεύετε ότι η παραίτηση από την εργασία σας ή η διάλυση ενός αντικειμενικά κακού γάμου είναι ένδειξη αποτυχίας, πιθανώς θα παραμείνετε προσκολλημένοι σε αυτές τις δυσάρεστες καταστάσεις αρκετό καιρό, προσπαθώντας να τις κάνετε λειτουργικές για να αποδείξετε στον εαυτό σας ότι δεν έχετε αποτύχει.

4. Επίσης, αν έχετε την πεποίθηση ότι είστε «υποδεέστεροι», ίσως οδηγείστε στον φόβο της εγκατάλειψης, με αποτέλεσμα να συνεχίζετε να συναναστρέφεστε με ανθρώπους που σας κακομεταχειρίζονται αντί να είστε μόνοι. Η δουλειά με έναν ψυχολόγο μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά βοηθητική στην αναζήτηση και αποκάλυψη των πραγματικών αιτιών.

5. Μη παγιδεύεστε στην σκέψη του «άσπρου-μαύρου». Η ζωή δεν είναι τόσο απλή ώστε να μπορούμε να αναφερόμαστε ξεκάθαρα σε επιτυχίες και αποτυχίες, σε έξυπνες ή χαζές επιλογές. Προσπαθήστε να αποφύγετε αυτού του είδους την ετικετοποίηση του εαυτού σας.

6. Αποφύγετε την εστίαση στο αποτέλεσμα, καθώς δεν είναι αυτό που πραγματικά σας ορίζει. Είναι πιθανό να φοβάστε ότι το αποτέλεσμα μπορεί να μην είναι αυτό που πραγματικά επιθυμείτε, γεγονός που σας κάνει να ενδίδετε στον φόβο σας και να μην κάνετε επιλογές. Αλλά το αποτέλεσμα είναι συνήθως πέραν του δικού σας ελέγχου. Για παράδειγμα, μπορείτε να ακολουθήσετε μια δίαιτα, αλλά τίποτα δεν σας εγγυάται ότι θα χάσετε 10 κιλά. Αντ’ αυτού, επικεντρωθείτε σε αυτά που μπορείτε εσείς να ελέγξετε – τις πράξεις και τις σκέψεις σας.

7. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι το χειρότερο έχει ήδη συμβεί και για αυτό κυριαρχεί ο φόβος. Υπήρχε ένας έφηβος θεραπευόμενος που αρνιόταν να δηλώσει την πανεπιστημιακή σχολή που ήθελε αν και είχε καλούς βαθμούς. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι φοβόταν την απόρριψη, γεγονός όμως παράλογο με βάση τους βαθμούς του. Μέσα από την θεραπεία φάνηκε ότι ο πατέρας του, με τον οποίο δεν είχε πια καμία σχέση, συνήθιζε να τον κατηγορεί και να τον ντροπιάζει, λέγοντάς του: «Είσαι χαζός. Γιατί σε απασχολεί αυτό; Ο παππούς σου δεν έκανε τίποτα. Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι είσαι καλύτερος;». Με άλλα λόγια το χειρότερο είχε ήδη συμβεί για αυτόν τον νέο – ο πατέρας του τον είχε απορρίψει – με αποτέλεσμα να συνεχίζει να ζει με τον φόβο της απόρριψης από τους άλλους.

8. Δοκιμάστε να δείτε την πραγματικότητα. Πόσο πιθανό είναι να υπάρχει ένα κακό αποτέλεσμα τελικά; Κατά γενική ομολογία, οι άνθρωποι τείνουν να υπερεκτιμούν την πιθανότητα εμφάνισης κακών συμβάντων και παράλληλα να μηρυκάζουν τα πιθανά κακά σενάρια από το να διατηρούν μια πιο ισορροπημένη οπτική στα πράγματα.

9. Είστε πιο ανθεκτικοί από ότι νομίζετε. Μπορείτε να αντιμετωπίσετε καταστάσεις ακόμα και αν οι φόβοι σας επαληθευθούν; Έχετε βιώσει ποτέ μέσω τρίτων δύσκολες εμπειρίες; Αν σας αγχώνει, δοκιμάστε μια κατευναστική στρατηγική, όπως για παράδειγμα την προοδευτική χαλάρωση. Και σε περίπτωση που έχετε διαγνωσθεί ή υποψιάζεστε ότι μπορεί να πάσχετε από κάποια αγχώδη διαταραχή, συμβουλευτείτε άμεσα κάποιον ψυχολόγο.

Ο φόβος πάντα εξυπηρετεί κάποιον σκοπό. Δεν θέλετε να τον αγνοήσετε, αλλά είναι σκόπιμο να τον αναλύσετε με κριτική σκέψη για να εξακριβώσετε αν είναι βάσιμος. Αν δεν είναι και επιθυμείτε να απαλλαγείτε από αυτόν, ξεκινήστε με μικρά βήματα, κάνοντας πράγματα που μπορεί να σας κάνουν να νιώσετε ελαφρώς άβολα. Σιγά- σιγά, είναι πιθανό να καταφέρετε να ξεπεράσετε τους φόβους σας και να ξετυλίξετε νέες δυνατότητες.

Πηγή: blogs.psychentral.com
Απόδοση: Άννα Αποστολίδου, Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr

Διαβάστε επίσης


To Top